Schenking Stedelijk Museum Amsterdam

Binnenkort draagt het echtpaar Sanders-ten Holte 127 kunstwerken over aan het Stedelijk Museum Amsterdam. Hoe kwam de schenking tot stand?

Het begon met een telefoontje van Pieter en Marieke Sanders, in het voorjaar van 2012, naar het Stedelijk Museum in Amsterdam. Ze wilden met de toenmalige directeur Ann Goldstein praten over hun plan om het museum iets cadeau te doen voor de heropening. ‘We dachten niet aan geld’, zegt Marieke Sanders, ‘maar aan vier of vijf mooie werken uit onze verzameling, van kunstenaars die al in de collectie vertegenwoordigd waren, of er in zouden passen. Alicia Framis zat daarbij. Job Koelewijn.’

Anderhalf jaar later is het cadeau een omvangrijke schenking geworden: 127 werken van 92 hedendaagse kunstenaars, de afgelopen jaren verzameld, verwisselen begin 2014 van eigenaar. De schenking omvat werk van kunstenaars als Marc Bijl, Folkert de Jong, Navid Nuur, Saskia Olde Wolbers, Ronald Ophuis, Barbara Visser en Marijke van Warmerdam. Marieke Sanders: ‘We zijn op een leeftijd dat we nadenken over een goede bestemming voor onze verzameling. Drie jaar geleden hebben we voor het eerst een grote schenking gedaan, aan het Instituut Collectie Nederland. Het is mooi als de werken, waar wij zo van hebben genoten, een kans krijgen opnieuw gezien te worden.’

Het nieuws werd bekend vlak voor Ann Goldstein afscheid nam, en nee: het was geen poging het profiel van het museum meer richting hedendaagse kunst te sturen. ‘Die stelling,’ zegt Pieter Sanders, ‘slaat nergens op. Je moet als particulier verzamelaar niet de pretentie hebben het beleid van het museum te beïnvloeden. Bovendien - het museum heeft de keuze gemaakt. Niet wij.’

Het was Ann Goldstein die op uitnodiging van de Sanders’ naar hun verzameling kwam kijken. ‘Vervolgens zijn Bart Rutten en Hripsimé Visser, conservatoren van het museum, een aantal keren hier geweest om een rapport op te stellen van zo’n 120 werken waar ze interesse voor hadden. Op basis daarvan hebben wij nog een paar suggesties gedaan: zien jullie dit niet over het hoofd?’

Zoals?

Pieter Sanders schudt het hoofd. ‘Nee, we noemen geen namen. We gaan ook niet vertellen welke werken onze twee kinderen, óók verzamelaars, uit de collectie hebben gekozen voor het Stedelijk Museum langskwam. Dat houden we graag voor onszelf.’

Ze zijn al veertig jaar hartstochtelijk verzamelaars van hedendaagse kunst: Pieter Sanders is voormalig bedrijfsjurist en zoon van kunstverzamelaars Piet en Ida Sanders - die ook regelmatig werk schonken aan musea. Marieke Sanders-ten Holte was lid van het Europees Parlement namens de VVD. Pieter Sanders: ‘Ik gebruik liever de term grensverleggende kunst, dan hedendaagse kunst. Iemand als Kees Verkade vind je hier niet. Naïeve kunst ook niet.’

Marieke Sanders: ‘We hebben een heel brede verzameling van schilderijen, fotografie, videokunst, sculpturen. Het is altijd nieuw, vernieuwend wat we kiezen. In onderwerp, materiaalkeuze, techniek. We hebben hier een heel klein werkje staan dat met een 3D-printer is gemaakt. Prachtig, het lijkt wel van kant, zo fijn.’

Van hun verzameling van rond de duizend werken staat of hangt zo’n 10 procent in hun eigen huis - de rest bevindt zich in de opslag. Elke twee jaar gaat alles van zijn plaats en wordt met hulp van een gastcurator, kunstadviseur Tanya Rumpff bijvoorbeeld, een nieuwe opstelling gemaakt. Marieke Sanders: ‘We maken een lijst van werken die we graag willen zien en de curator helpt ons met groeperen.’

Hebben jullie favorieten die regelmatig terugkeren?

Marieke Sanders: ‘Zelden. In huis hangt of staat altijd werk dat in de laatste paar jaren is gekocht, in combinatie met werk dat uit onze families komt en waaraan we erg zijn gehecht.’

In de achterkamer en serre hangen veel foto’s. Elspeth Diederix, Yael Bartana, Lara Almarcegui. Er komen computerlijsten tevoorschijn, met per kamer een overzicht met foto’s van het werk, naam van de kunstenaar en jaartal erbij. Het zijn geheugensteuntjes, voor als er bezoek komt. ‘Ik kan niet alle namen opdissen, zeker niet die van Japanse of Finse kunstenaars.’

Zijn er afspraken gemaakt over hoe vaak het museum het werk gaat tonen?

‘Nee. Het is een schenking zonder verplichtingen. In 2015 wordt er een tentoonstelling van alle werken gemaakt, dat waarderen we zeer. Maar verder mogen ze er mee doen wat ze willen - tonen, in het depot opbergen, uitlenen, verkopen.’

Pieter Sanders: ‘Als je aan een schenking voorwaarden verbindt, sla je een museum dood. We willen ook geen Sanderszaal of zoiets. Je geeft, of je geeft niet. Zo hebben mijn ouders het ook altijd gedaan.’